LUKISAN PIAS
Basa teu kahaja amprok isuk tadi di
tempat népak, paromanna datar. Teu
puguh. Lain baeud, ogé lain daréhdéh. Teu kahaja malah mah paamprok teuteup,
tapi da teu silih paalung-alung imut,
sumawonna patanya mah. Boh kuring, boh manéhna buru-buru ngeluk tungkul.
“Téh Ilma, nu Ipah mah tong nganggé
sambel!” pok téh, nutupan rasa samar polah.
Tuluy wé geus meunang sangu mah
ngaléos. Sorangan. Teu cara sasarina. Sok layeut babarengan ka mana-mana gé
biasana mah. Ngalukis carita demi carita dina kanvas kahirupan ku mangrupa-rupa
pulas. Beureum, kayas, biru. Ah, kamari-kamari mah népak téh bareng, nyeseuhan
jeung mandi bareng, indit ngaji bareng. Tempat diuk boh lamun keur ngaji boh
keur sakola teu weléh deukeut.
Geus dua poé jeung ayeuna kieu téh,
teuing rék nepi ka iraha kuring jeung Riyah teu patanya cara kieu. Dua poé gé
asa kasiksa, enya kuring nu salahna mah. Teuing atuh teuing, da rasa téh teu
panonan. Tonggoy naker. Anteng mikatresna. Anteng nyulam harepan ku giungna
kagandrung. Ketangan Riyah, da kuring mah teu rumasa salah, nu salah mah rasa
tresna nu eunteup dina pucuk kalbu. Pék salahkeun Mang Rahmat nu teuteup
lindukna geus ngagupay sukma. Lir jamparing tan wujud nu niruk dada, nembus
parat kana rasa.
Mang Rahmat nu salah mah Riyah,
ngadon poho ngakutan suluh ka dapur.
Kuring keur piket masak, kakara jebul mawa suluh. Mang Rahmat Riyah,
nu salah mah Mang Rahmat. Ngadon der paadu teuteup jeung kuring. Da kuring mah teu kahaja, tadina ogé kuring mah rék godhul bashor, ngan teu ngahaja ngarérét heug wéh patepung mata. Leuh, lamun dicukcruk mah geuning nu salah téh ‘nu teu kahaja’. Pék salahkeun ‘nu teu kahaja’ lah, Riyah! Liwung, lanjung. Kudu kumaha atuh kuring ayeuna? Harita, Yah, kuring mah apal ka Mang Rahmat téh, duméh baturna nu sarua manggul suluh nyebut ngaranna.
nu salah mah Mang Rahmat. Ngadon der paadu teuteup jeung kuring. Da kuring mah teu kahaja, tadina ogé kuring mah rék godhul bashor, ngan teu ngahaja ngarérét heug wéh patepung mata. Leuh, lamun dicukcruk mah geuning nu salah téh ‘nu teu kahaja’. Pék salahkeun ‘nu teu kahaja’ lah, Riyah! Liwung, lanjung. Kudu kumaha atuh kuring ayeuna? Harita, Yah, kuring mah apal ka Mang Rahmat téh, duméh baturna nu sarua manggul suluh nyebut ngaranna.
***
Peuting harita, teuing kumaha
mimitina kuring jeung Riyah bet kalah
ngawawaas lalaki nu bakal jadi
panyarandéan haté, ngababadé hiji haté nu jaga jadi geusan panyuuhan
manglaksa rasa.
“Hayang nu kasépna jiga Ustad
Hasrul, sabarna jiga Ustad Abdurohman, wijaksana jiga Ustad Badrudin, heureuyna
jiga Ustad Saéful!”
“Sampurna Yah, ana gé hayang kitu
ah!” pok téh bareng jeung manglaksa harepan nu diapungkeun ka alak paul.
Ceuk Riyah téh, lalaki nu kitu mah
Mang Rahmat, santri putra nu teu kahaja dipiwanoh ku manéhna dina beus. Teu
kahaja cenah basa peré kamari, balik bareng ka lembur. Derekdek Riyah
ngobrolkeun Mang Rahmat nu cenah pohara soléhna, geus kapeto jadi kapercayaan
Abuya Kiyai. Antukna sapeupeuting jeput kuring anteng ngadéngékeun dongéng
ngeunaan lalaki nu dipikareueus ku Riyah. Mang Rahmat. Sumanget naker.
Sakapeung pipina semu beureum. Pulas kayas atra dina matana.
Riyah bagja. Soré nu lumayung beuki
hurung ngempur lamun diteuteup ku sorot matana. Saban kiceup teu weléh
dipasieup ku imut. Imut peueut nu kareueut. Riyah bagja. Riyah jadi riweuh ku
kabagja. Lamun kuring jeung santri séjénna riweuh ku hapalan sorof, ku hapalan zurumiyah. Riyah mah riweuh ku kabungah. Lamun kuring sapeupeuting
rieut nganalisis soal aritmetika atawa integral, Riyah mah lanjung ku lamunan
kabagja. Di pondok, di sakola, Riyah ripuh ku kabagja. Rasa bagja nu pohara
geus ngagalaksak kana awakna, tembus kana sungsum tulang-tulangna. Ngamalir
dina keclak-keclak getihna. Mang Rahmat geus ngajirim dina unggal ambekanana.
Kuring panasaran ku nu ngaranna
Mang Rahmat. Hayang sagok-gokkeun paamprok. Hayang ménta sasemplék tina haténa.
Rék dibikeun ka Riyah. Sugan bisa mulangkeun lelembutanana lamun keur ngalugot
kitab. Lamun mah bisa nulungan, hayang ngabungkeuleukkeun harepan nu salila ieu
direnggi-renggi ukur dina alam lamunanana nu absurd. Haté Mang Rahmat. Riyah
sobat kuring téh butuh ku haté Mang Rahmat nu biheung butuheun ku haténa Riyah.
Tapi dalah dikumaha tuda. Boro-boro
bisa amprok jeung jirimna, bet kalangkangna gé bangun nu hésé disawang. Kawantu
pondok awéwé jeung lalaki téh misah tempat. Dipahing pisan pikeun papanggih
jeung santri putra téh. Santri putra asup ka pondok awéwé téh paling ka dapur,
mangangkutkeun suluh keur masak. Éta gé pamohalan bisa amprok, da ngangkutan
suluhna sok pas keur dapur suwung ku santri putri. Teu bareng jeung santri putri
nu pikét masak.
Riyah,
wallohi kuring mah hayang nulungan.
Kabayang peurihna ku kuring gé. Haté anjeun dibeulit ku rasa bagja nu nyiksa. Ditalikung
rasa sono nu ngan ukur jadi kapegung.
Ah,
éta téh sumpah nu baheula Riyah. Geus cambal ayeuna mah. Pantesna mah anjeun
ijid ningali kuring ayeuna: kuring
ngadon susulutuk ngarasakeun
kabagjaan nu ku anjeun rasakeun. Sanajan nyiksa, kuring resep
ngarasakeunana. Sarua kuring gé ayeuna mah, butuh ku haté Mang Rahmat nu biheung
butuheun ku haté kuring. Mun dina parengna bisa ménta sasemplék haténa gé, tan
wandé moal rék dibikeun ka anjeun.
Riyah,
sok geura ngambek ka kuring, geura jejeléh jalema nu ngaku-ngaku sobat anjeun
téh, cabok beungeutna, képrét biwirna nu bau ku jangji-jangji palsu. Kuring mah
kajeun kénéh kitu, Yah. Tapi, mangkukna, basa anjeun manggihan tulisan dina
buku catetan matematika kuring: anjeun ngabigeu sajongjongan, laju ngaléos
ninggalkeun kuring nu ngadadak ngageter saawak-awak.
Dua
kecap tulisan dina buku catetan matematika téh. Ukur ngarendéngkeun ngaran
kuring jeung manéhna. Ipah jeung Rahmat. Dikotrétkeun teu kahaja, basa
rumus-rumus trigonometri nu ditulis ku Bu Ani dina bor, lir mumusuhan jeung
uteuk kuring nu teu weléh manteng ka Mang Rahmat.
Kuring
jadi bingung Riyah. Rasa éra jeung rasa salah mutuh pagalo. Unggal panggih gé
sok ngadadak gumeter biwir téh. Kawas aya mangrébu kekecapan dina tungtung
létah. Nyurung-nyurung huntu, lir hayang dibudalkeun. Tapi da eweuh
sakemék-kemék acan nu kaluar, sumawonna ngaleunjeur dina kalimah mah. Teu
safoném-foném acan ngawujud jadi sora basa.
Ukur
bisa ngeluk tungkul cara tadi isuk. Teu wani neuteup panon anjeun. Mata anjeun
téh sugan ngadelék ka kuring, atawa bolotot atuh ngambek ka kuring. Hih, da
henteu ieu mah. Sorot panon anjeun wening dumeling cara sasarina, ngan sorot
panon kitu téh béda karasana ayeuna mah. Sok karasa ditaranjangan sabeleugeunjeur
awak lamun pareng karérét ku sorot panon anjeun téh.
Hiliwir
angin wanci sareupna karasa tiris pisan, leuwih ti sasarina. Tuluy kadéngé sora
adan magrib ti masigit. Teuing saha nu jadi muadzin ayeuna, sorana bet asa
bangun nu ngageuri. Asa nurihan liang ceuli, tingsereset kana haté. Kuring
cengkat muru ka tempat abdas. Nutup pikiran nu titadi anteng ngalanglang.
Bérés
solat magrib berjamaah, pengurus bagéan keamanan ngumumkeun ngaran-ngaran
santri nu kudu nepungan pengurus di kantor kepengurusan. Aya ngaran Riyah nu
kasebut. Kuring heneg. Riyah boga masalah naon atuh nya, na dipanggil ku
pengurus? Pédah teu bener ngajina kitu? Atawa pernah teu milu solat berjamaah?
Mangpirang patalékan nyiptakeun kamelang dina saban ambekan. Lewang.
Ukur
awak meureun nu ngajugrug di hareupeun Ustad Sadad téh, da lelembutan mah éstu
kumalayang. Hariwang ku nu keur di kantor kepengurusan. Sok baku deuih da Ustad
Sadad mah, sok anteng naker ngaji téh. Tara maliré jarum jam.
Sasatna
tipaparétot leumpang muru kobong. Haté beuki tagiwur. Geus aya rajia, kitu béja
nu kadéngé ti Marni. Basa keur wiridan tos solat magrib rajiana téh, ku Téh
Cucu jeung Téh Sa’adah. Pengurus bagéan kaamanan nu kabeneran keur kareseban.
Di
kobong kuring sawaréh geus sararé, kaasup Riyah. Di gigireun Riyah nu keur
ngaringkuk, numpuk buku sakola jeung kitab-kitab.
“Surat
Riyah ti Mang Rahmat kapanggih ku pengurus!” ceuk Mariyam basa ku kuring
ditanya saha nu karajia di kobong 12.
“Nu
matak pikasebeleunana mah, lalakina téh kalah nyalahkeun Riyah geura. Ngomong
ka pengurus santri putra mah pajarkeun Riyahna nu centil, ngajak ngobrol basa
balik bareng dina beus. Padahal ceuk Riyah mah da teu niat ngajak ngobrol. Teu
pira ukur nanyakeun jam, samalah Riyah mah teu nyangka-nyangka acan yén lalaki
éta téh santri urang!” Eros nu keur maca buku, norostos milu mairan.
“Padahal
mah nya ari geuleuh ka nu centil mah, naha atuh bet dilayanan? Teu ngarti éy
Titin mah! Éta mah katingali pisan nu ngaranna Mang Rahmat téh hayang katingali
bener. Geus kabayang ku ana mah!” walon Titin.
“Éh
ari nu manglayarkeun suratna saha nya?”
Teu
didéngé deui omongan barudak téh, kuring ngabigeu neuteup tulisan dina diary
Riyah nu muka kénéh dina tumpukan kitab. Aya tulisan arab hubbuka syaiun yu’mi wayusimu, cinta anjeun kana hiji perkara
ngabutakeun anjeun, jeung norékkeun anjeun. Hadis tina kitab jamia’tus shogir nu kakara subuh
kamarina dibahas. Kuring neuteup Riyah nu keur saré. Aya cimata nu geus garing
dina juru panonna. Mang Rahmat…!
Nyah
kuring beunta. Riyah ngageubig-geubig kuring deui cara sasarina. Hémeng. Kakara
sadar, dua poé ieu kuring teu dihudangkeun ku Riyah. Jarum jam nunjuk kana
pukul tilu kurang saparapat.
“Kobong
urang bagéan taqoruban, Pah!” pokna.
“Yah…”
“Hayu
urang ka cai!” pokna, teu nolih kuring nu rék kebat cumarita.
Wanci
haneut moyan. Haté kuring ngarakacak. Teu wasa ningali sobat kuring Riyah,
digiring, dialeut-aleut ku sakabéh santri putri ka lapang. Aya tiluan santri nu
harita dihugab téh. Riyah nangtung di tengah lapang maké tiung nu ditapelan ku
ruruntuk kaén nu sisirangan, diriung ku sakabéh santri putri. Riyah geus
ngalanggar aturan teu meunang campur gaul jeung santri putra nu lain muhrim. Dampal
leungeunna diceprét ku hoe, basana téh pukulan didikan. Salila dipoé Riyah
dititah maca sayidul istighfar, teuing
sabaraha balikan da loba. Can cukup kitu waé, Riyah kudu mersihan pondok putri
salila tilu poé ditambah hapalan Al-Qur’an lima puluh ayat. Nu ayeuna mah
lukisan urang téh pias pulasna, Yah!
Ledeng, April 2012
Cipicung nyimpen carita
Katerangan:
Népak:
ngantri sangu.
Godhul
bashor: ngajaga panon.
Ngalugot:
ngahartikeun kitab.
Sayidul
Istighfar: salasahiji wirid nu eusina menta panghampura ka Allah SWT Taqorubban: dzikir anu biasa dibaca ku santri
Asyrofuddin, biasana dibaca dina wanci janari gedé.
Dihugab:
singgetan tina hukuman gabungan, hukuman pikeun santri anu ngalanggar aturan
pasantrén.
Sorof
& Zurumiyah: élmu katatabasaan basa
Arab.
Tidak ada komentar:
Posting Komentar