PEUTING JEUNG BABAUNG
Peuting
deui nu ngauban. Taya rénghap bulan. Taya hégak béntang. Sanggeus
indung peuting jadi hiji-hijina boéh nu ngarurub lembur. Meredong. Di
antara dora lembur jeung dapuran haur, simpé haben diguar jeung
dikaluat. Sedeng tina sesela bilik nu karancang jeung suhunan nu
ngaharelob, angin teu reureuh ngahiliwirkeun ruruhitna.
Hawar-hawar tihang listrik ngabelentrang sapuluh kali. Disusul laungna anjing babaung.
Handapeun
ngetétna bohlam, manéhna angger diuk dina korsi hoé. Dadana nu
rangkebong jeung kulit beuheungna nu marondoyot ku kakolotan,
karungkupan kaméja jeung sarung leuseuhna nu dibeulitkeun. Kitu deui
beungeutna nu kanyos dirimbun ku janggot jeung kumis nu paselang jeung
huis. Tapi katangén kénéh sepir jeung tapak dedeg sembadana.
Panonna
hurung. Haseup terus ngelun jeung nyerebung tina sesela ramo jeung
irungna. Ngageterkeun ambekan nu teu sawirahma jeung hégak jarum jam.
Bari teu eureun ngaduruk lintingan demi lintingan carita. Nu seuneuna
langgeng ngagugudag dina dadana. Ngahuru sakabéh katineung jeung
kapeurih heubeul.
”Anak sia, Warji, nu jadi indung rurusuh di lembur urang téh! Anak sia!”
”Sia salaku kolotna, naha teu bisa ngawarah anak, hah?! Ku sia meureun digugulukeun, Warji?!”
”Heueuh! Ngaliarkeun werejit hungkul anak sia mah, Warji!”
”Hayu urang duruk ku saréréa!”
”Satuju...! Duruk...! Duruk...!”
”Duruk...! Duruk...! Duruk...!”
Deui-deui
saban sora narajang manéhna, jeung mangpirang pakarang nu ngaharupat ti
saban pongpok angin. Manéhna terus nakisan sakabéhna, nakisan réwuan
ririwa nu haben narémbongan. Renjag deui. Hégak deui. Karasa hinis
nyérését jeung ngagerihan deui.
Lalaunan paneuteupna mapay
sakabéh nu aya di rohangan imahna. Teup, eunteup lebah potrét dina
palang dada; potrét manéhna jeung pamajikan katut tilu budakna, puluhan
taun katukang. Potrét diteuteup anteb. Masih kénéh atra, Basri budakna
nu cikal, nu karék sabelas taun, dikaléng ku manéhna, ngaréndéng jeung
Ida, nu panengah, nu karék tujuh taun, jeung pamajikanna nu keur ngais
orok, Lastri, nu bungsu. Lebah budakna nu cikal, awakna ngageter.
Leungeunna tipepereket. Sorana ngagerem, ”Sia haramjadah...! Dipodaran
ku aing...!” Sakilat ngarongkong bedog nu nyelap dina bilik gigireunna.
Jung, nangtung, laju muka tulak panto.
”Apa...,” aya sora nu teu kanyahoan datangna.
Manéhna
teu kebat ngaléngkah. Lastri kaburu nyuuh bari ngarangkul pageuh
sukuna. Bedog ragrag tina cepengan bareng jeung goak ceurik incuna di
kamar. Di luar anjing babaung deui, parat ngalaung ka tungtung lembur.
***
Manéhna
angger diuk dina korsi hoé. Nadah cahya rumangsang tina jandéla nu
ngahaja dibukakeun. Panonna hurung. Tapi ingetanna teuing lunta ka mana.
Jauh. Jauh ngaliwatan dapuran haur jeung runggunuk lembur.
Manéhna
lana ngerem manéh di imah. Teuing geus sabaraha kalakay waktu nu
muguran. Teuing geus sabaraha lambar buuk nu muruluk. Teuing geus
sabaraha urang nu nyusulan jeung surat nu datang. Teuing geus sabaraha
urang ogé nu ngamuk ménta parurugi jeung ménta raga anakna hirup atawa
paéh. Geus bosen manéhna pulang-anting ka balé désa, kacamatan, jeung
Kapolsék. Geus bosen manéhna nyanghareupan saban jalma jeung rupa-rupa
pertanyaanna. Geus. Manéhna geus teu hayang nyaho.
Naha kudu salawasna aing sadrah kana kanyataan? Gerentesna.
Kalangkang-kalangkang
lawas narémbongan. Kalangkang pamajikanna, Basri, jeung Ida
ngaringkangan piligenti. Saban sora narajang deui. Saban pakarang
ngaharupat deui. Manéhna mereumkeun panon jeung nutupan ceuli. Renjag
deui. Hégak deui. Karasa hinis nyérését jeung ngagerihan deui.
Lain.
Lain getih aing sia Basri! Lain getih aing! Indung sia ungkluk!
Ungkluk! Indung sia baheula dikawin ku aing geus bureuyeung! Aing
kateumbleuhan! Kateumbleuhan! Ayeuna sia gé neumbleuhkeun werejit ka
aing! Lain. Lain getih aing!
Aya nu terus ngagalura jeung hésé diperuhkeun dina batinna.
Lastri
ngurunyung ti dapur bari nyusuan budakna. Katangén panonna carindul
balas ceurik sapeupeuting. Song, ngasongkeun emuk dieusi cientéh haneut
kana luhur méja hareupeunna. Gék, diuk dina korsi gigireunna. Sorana
dareuda, ”Rék kumaha waé urang téh, Pa?”
Tapi manéhna teu nyoara.
”Tadi
isuk-isuk Érté Maman geus jol deui mikeun surat panggilan ti désa,”
Lastri ngarénghap panjang, budakna ngéar dina aisan. Teu lila pok deui
nyarita, ”Jeung talatah cenah, omat poé ieu Apa tong ka mamana. Lurah
Adé jeung aparat ti Kapolsék rék ka dieu.”
Manéhna angger ngabetem.
”Kang Basri peuting pada ngudag, cenah. Aya nu manggihan kaburna ka lembur urang.”
Lain
dicerek ku pulisi Si haramjadah téh? Ayeuna geus ngawerejit naon deui?
Keun lamun ngalanto ka dieu, disampakkeun seuseukeut bedog siah ku aing!
Gerentesna.
”Kang Basri... Kang Basri peuting ngariceuw deui. Maéhan urang Kiarapayung...”
Renjag.
Manéhna neuteup Lastri. Leungeunna tipepereket nahan ambekan nu mimiti
ngagalura. Lastri ukur tungkul, cimatana ngeclak deui.
”Lamun
Ema aya kénéh mah meureun moal kieu urang téh...,” Lastri nahan nu
ngagelek dina tikorona. ”Geus euweuh pamuntangan urang téh, Pa! Kabéh
dulur jeung tatangga geus arapi lain! Kabéh geus nganggap urang nu
ngaliarkeun wiwirang! Kabéh geus nganggap urang runtah! Rék muntang ka
saha urang téh, Pa? Rék muntang ka saha? Ceu Ida geus di Saudi, Kang
Dodo gé teuing ka mana...”
”Meunggeus siah, Lastri!
Meunggeus! Tong nyebut-nyebut tangkurak Si Dodo hareupeun aing! Taya
bédana antara salaki sia jeung Si Basri! Aing geus teu paduli omongan
balaréa. Rék nganggap runtah, rurujit, kokotor, jeung naon baé nu
diteumbleuhkeun ka aing! Aing geus teu paduli kana sora-sora nu lana
nyacampah! Aing geus teu paduli!”
”Hartina, Apa teu nyaah
ka anak! Teu nyaah ka Kang Basri! Lamun enya gé nganggap kénéh anak ka
Kang Basri, meureun moal ngantep sina kitu. Moal ngaheurasan jeung
ngaherenganna waé...,” Lastri geus teu kabendung deui cimatana, budakna
nu teu daék répéh beuki pageuh dirangkul.
”Kudu kumaha
deui aing téh, Lastri? Kudu kumaha deui?” Awakna ngageter. Hégakna beuki
kerep. ”Aing teu ngabéda-bédakeun kanyaah ka anak. Dibélaan suku
dijieun hulu, hulu dijieun suku keur mélaan anak. Mélaan sia jeung
lanceuk-lanceuk sia! Kurang kumaha aing gé nyaahna ka Si Basri! Dibélaan
duit wésel ti Si Ida satengahna dibikeun! Tapi naon buktina? Naon?
Kabéh ledis dipaké ngadu, mabok, jeung lacur! Geus éra aing téh ku
mitohana nu datang waé ménta sangkan Si Basri mérésan Si Nunung... Sia
gé apal, cikénéhi Si Darman karék balik ti rumah sakit alatan disiksa ku
Si Basri, Si Dédéh nu digasab perhiasanna, Haji Sansan nu dibadog
imahna, ingon-ingon Jang Tatang ledis taya nu nyésa, urang Rancakolé nu
bureuyeung, balé désa nu ruksak paburantak, jeung karugian balaréa nu
geus teu kaitung jumlahna. Kari-kari ayeuna... Geus béak banda aing téh,
Lastri! Geus béak! Podaran wé aing ayeuna kénéh! Podaran...!” manéhna
nyuuh bari ngagukguk.
Tapi teu kanyahoan di luar aya nu
ngagaredig rurusuhan ngadeukeutan imahna. Ngaburudul sabedogna,
saaritna. Sora ngadadak sahéng ningker imahna. Hansip, RT Maman, jeung
RW Engkos satékahpolah ngahalangan. Tapi sakabéh jalma panonna beuki
ngabebela. Amarahna beuki ngagugudag.
”Ka luar sia Basri! Anjing!”
”Tong disumputkeun, Warji!”
”Déngé ku sia, Warji! Anak sia geus nyieun werejit deui, deuleu! Peuting maéhan urang Kiarapayung!”
”Lamun teu dipasrahkeun Si Basri ayeuna kénéh, lembur urang bakal jadi tandonna, deuleu! Bakal diamuk ku urang Kiarapayung!”
”Bener! Batan lembur urang jadi lebu, mending urang duruk Si Basri ayeuna kénéh ku saréréa!”
”Satuju...! Duruk...! Duruk...!”
”Duruk...! Duruk...! Duruk...!”
***
”Bah Warji, ayeuna mah geura iklaskeun. Kabéh gé geus ngahampura kana sakabéh nu geus kajadian,” sora Lurah Adé leuleuy.
”Enya, Bah, ayeuna mah urang pada-pada iklaskeun...,” témbal RW Engkos.
Manéhna
ngan wasa tungkul. Teuing naon nu gumuruh dina batinna. Taktakna pada
nyekel ku Hansip jeung RT Maman. Di kamar Lastri masih kénéh can sadar,
diriung tur diceuceuhan. Sedeng budakna ngageubra dina aisan tatanggana
nu séjén. Nu ngarariung beuki tumplek. Sawaréh aya nu cuh-cih jeung
pulisi ngamankeun di buruan sangkan teu ngagonyok kabéh di imah.
”Geus
kitu kuduna, Bah Warji. Saheulaanan pikeun kapentingan hukum, layon
Basri can bisa dipasrahkeun. Masih dina prosés otopsi ku pihak
kapulisian,” ceuk komandan pulisi nyaritana tatag. ”Layon Basri dicacag
jadi genep bagian, nu kapanggih karék lima bagian! Tah, sabagian deui,
nyaéta bagian sirah, can kapanggih nepi ka ayeuna. Tapi, pihak
kapulisian geus bisa nyieun kacindekkan, yén éta bagian-bagian awak nu
kapanggihna misah-misah téh layonna Basri. Hasil tés sidik jari taya nu
nyalahan, luyu jeung ciri-ciri fisilk Basri. Katambah, dikuatan ku tato
kalajengking dina tonggongna!”
Tapi manéhna teu nyoara.
”Ku
kituna, pikeun mastikeun jeung nyerek palaku nu ngarogahalana,”
komandan pulisi eureun heula nyaritana, nyelang ngarérét ka Lurah Adé.
Nu dirérét tibang unggut-unggutan. ”Wayahna, Bah Warji katut masarakat
nu aya di dieu, diperedih bantuanna sangkan méré katerangan luyu jeung
kabutuhan penyidikan! Ayeuna pihak kapulisian masih terus néangan bagian
sirah Basri nu can kapanggih!”
Manéhna angger ngabetem.
Kalangkang-kalangkang
lawas narémbongan deui. Kalangkang pamajikanna, Basri, jeung Ida
ngaringkangan piligenti. Saban sora narajang deui. Saban pakarang
ngaharupat deui. Manéhna mereumkeun panon jeung nutupan ceuli. Renjag
deui. Hégak deui. Karasa hinis nyérését jeung ngagerihan deui.
Lain.
Lain getih aing sia Basri! Lain getih aing! Indung sia ungkluk!
Ungkluk! Indung sia baheula dikawin ku aing geus bureuyeung! Aing
kateumbleuhan! Kateumbleuhan! Ayeuna sia gé neumbleuhkeun werejit ka
aing! Lain. Lain getih aing!
Aya nu terus ngagalura jeung hésé diperuhkeun dina batinna.
***
Peuting
deui nu ngauban. Taya rénghap bulan. Taya hégak béntang. Sanggeus
indung peuting jadi hiji-hijina boéh nu ngarurub lembur. Meredong. Di
antara dora lembur jeung dapuran haur, simpé haben diguar jeung
dikaluat. Sedeng tina sesela bilik nu karancang jeung suhunan nu
ngaharelob, angin teu reureuh ngahiliwirkeun ruruhitna.
Hawar-hawar tihang listrik ngabelentrang sapuluh kali. Disusul laungna anjing babaung.
Handapeun
ngetétna bohlam, manéhna angger diuk dina korsi hoé. Nepi ka ayeuna,
weléh tacan aya raratan dimana sirah Basri ayana jeung saha nu nyacagna.
Panonna
hurung. Haseup terus ngelun jeung nyerebung tina sesela ramo jeung
irungna. Ngageterkeun ambekan nu teu sawirahma jeung hégak jarum jam.
Bari teu eureun ngaduruk lintingan demi lintingan carita. Nu seuneuna
langgeng ngagugudag dina dadana. Ngahuru sakabéh katineung jeung
kapeurih heubeul.
”Anak sia, Warji, nu jadi indung rurusuh di lembur urang téh! Anak sia!”
”Sia salaku kolotna, naha teu bisa ngawarah anak, hah?! Ku sia meureun digugulukeun, Warji?!”
”Heueuh! Ngaliarkeun werejit hungkul anak sia mah, Warji!”
”Hayu urang duruk ku saréréa!”
”Satuju...! Duruk...! Duruk...!”
”Duruk...! Duruk...! Duruk...!”
Deui-deui
saban sora narajang manéhna, jeung mangpirang pakarang nu ngaharupat ti
saban pongpok angin. Manéhna terus nakisan sakabéhna, nakisan réwuan
ririwa nu haben narémbongan. Renjag deui. Hégak deui. Karasa hinis
nyérését jeung ngagerihan deui.
Manéhna cengkat. Laju
ngaléngkah. Reg, eureun hareupeun kamar Lastri. Rérégan pamindingna
disingraykeun. Sanggeus sawatara lila neuteup nu keur tibra ngaréngkolan
orok, rérégan ditutupkeun deui. Manéhna ngaléngkah deui. Kadéngé saban
léngkahna rekét papan nu katincak. Sup, ka kamarna. Lebah lomari
hareupeunna, manéhna nangtung salila-lila. Cetrék, koncina dibuka.
Lalaunan pantona dikenyang ku leungeun kénca. Dina rohang panghadapna,
bréh, aya buntelan sarung. Laju dicokot sarta digolérkeun dina luhur
ranjang. Kaambeu aya bau nu melenghir. Lalaunan butelan dibuka. Sarung
jeung lambaran-lambaran kaén nu ngabuntelna dilaan. Teu lila tinggal
kérésék nu mungkusna. Eusi kérésék dicepeng ku leungeun katuhu
satarikna, laju dijungjungkeun kana hareupeun beungeutna.
Awakna
ngageter. Sorana ngagerem, ”Sia Haramjadah...!” Sirah Basri pageuh dina
cepenganana. Di luar anjing babaung deui, parat ngalaung ka tungtung
lembur.
Tidak ada komentar:
Posting Komentar